Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức thay thế Thông tư 200 – Những điểm mới doanh nghiệp cần biết

Giới thiệu chung

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC, chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC và các văn bản liên quan. Văn bản này có hiệu lực từ 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau thời điểm này. Đây là bước cải cách lớn trong chế độ kế toán doanh nghiệp, hướng tới tiệm cận Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS), tăng tính minh bạch và trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp.

Vì sao Thông tư 99 ra đời?

Sau hơn một thập kỷ áp dụng, Thông tư 200 bộc lộ nhiều hạn chế: thiếu linh hoạt, chưa đồng bộ với thông lệ quốc tế, và chưa đáp ứng yêu cầu quản trị hiện đại. Thông tư 99 được ban hành nhằm:

• Đồng bộ hóa hệ thống kế toán Việt Nam với IFRS.
• Tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp trong thiết kế hệ thống kế toán.
• Chuẩn hóa báo cáo tài chính, nâng cao tính minh bạch và khả năng so sánh.

Phạm vi và đối tượng áp dụng

• Áp dụng cho mọi loại hình doanh nghiệp, không phân biệt quy mô, lĩnh vực.
• Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài: áp dụng cho các nghiệp vụ không đặc thù, còn nghiệp vụ đặc thù vẫn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. [elaw.com.vn]

7 điểm mới nổi bật của Thông tư 99/2025/TT-BTC

1. Chuyển từ “hướng dẫn” sang “quản trị nội bộ”

Thông tư 99 yêu cầu doanh nghiệp bắt buộc xây dựng quy chế quản trị và kiểm soát nội bộ, phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm của từng bộ phận trong xử lý giao dịch kinh tế – tài chính. [ketoan.vn]

2. Linh hoạt về đơn vị tiền tệ và tỷ giá

Doanh nghiệp có thể chọn ngoại tệ làm đơn vị kế toán nếu phần lớn giao dịch bằng ngoại tệ. Khi chuyển đổi, áp dụng tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại thường xuyên giao dịch. [ketoan.vn]

3. Tự thiết kế chứng từ và sổ kế toán

Doanh nghiệp được tùy chỉnh biểu mẫu chứng từ và sổ kế toán theo đặc thù hoạt động, miễn đảm bảo tuân thủ nguyên tắc pháp luật. [einvoice.vn]

4. Hệ thống tài khoản kế toán: cập nhật mạnh mẽ

• Đổi tên nhiều tài khoản (VD: TK 155 “Thành phẩm” → “Sản phẩm”).
• Bổ sung tài khoản mới: TK 2414 “Nâng cấp, cải tạo TSCĐ”, TK 332 “Phải trả cổ tức, lợi nhuận”.
• Loại bỏ một số tài khoản chi tiết về tiền mặt, ngoại tệ để tinh gọn hệ thống. [thuvienphapluat.vn]

5. Báo cáo tài chính: chuẩn hóa và đổi tên

• “Bảng cân đối kế toán” đổi thành “Báo cáo tình hình tài chính”.
• Phân loại rõ ràng theo kỳ lập: năm, giữa niên độ, chia tách, hợp nhất, giải thể.
• Áp dụng nguyên tắc hồi tố khi thay đổi chính sách kế toán. [ketoanthuanthien.vn]

6. Tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp

Không cần xin phép Bộ Tài chính khi thay đổi hệ thống tài khoản, chứng từ, sổ sách – miễn đảm bảo tính nhất quán và minh bạch. [ketoanthuanthien.vn]

7. Bổ sung quy định về kiểm soát nội bộ

Doanh nghiệp phải thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ để đảm bảo tuân thủ pháp luật và hạn chế rủi ro. [luatvietnam.vn]

Các phụ lục quan trọng kèm theo Thông tư 99

Thông tư ban hành 04 phụ lục:

• Phụ lục I: Danh mục và biểu mẫu chứng từ kế toán.
• Phụ lục II: Hệ thống tài khoản kế toán.
• Phụ lục III: 42 mẫu sổ kế toán (giảm từ 45 mẫu trước đây).
• Phụ lục IV: Biểu mẫu báo cáo tài chính (B01-DN, B02-DN, B03-DN, B09-DN…). [einvoice.vn]

Tác động đến doanh nghiệp

• Doanh nghiệp lớn: cần rà soát toàn bộ quy trình kế toán, cập nhật phần mềm, đào tạo nhân sự.
• Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME): không bắt buộc áp dụng nhưng được quyền lựa chọn nếu thấy phù hợp. [ketoanthuanthien.vn]
• Chi phí chuyển đổi: bao gồm nâng cấp hệ thống, đào tạo, kiểm toán nội bộ.

Lộ trình chuẩn bị cho năm tài chính 2026

• Bước 1: Tải và nghiên cứu toàn văn Thông tư 99/2025/TT-BTC.
• Bước 2: Đánh giá hệ thống kế toán hiện tại, xác định điểm cần điều chỉnh.
• Bước 3: Xây dựng quy chế quản trị và kiểm soát nội bộ.
• Bước 4: Cập nhật phần mềm kế toán, đào tạo nhân sự.
• Bước 5: Kiểm tra thử nghiệm trước khi áp dụng chính thức.

Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ là một bản cập nhật kỹ thuật mà còn là cuộc cải cách toàn diện trong chế độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam. Việc chuẩn bị sớm sẽ giúp doanh nghiệp giảm rủi ro, tối ưu quy trình và nâng cao tính minh bạch, sẵn sàng hội nhập quốc tế.