IFRS 16 Chuẩn mực cho thuê tài sản mới – sẵn sàng cho sự thay đổi lớn

Áp dụng IFRS 16 không chỉ ảnh hưởng đến kết quả tài chính mà còn có thể phát sinh yêu cầu các thay đổi trong hệ thống thông tin doanh nghiệp để đáp ứng nhu cầu báo cáo theo chuẩn mực quốc tế.

Báo cáo tài chính đã trở nên quen thuộc và được biết đến rộng rãi hơn ở Việt Nam trong những năm gần đây khi nhiều người tham gia đầu tư chứng khoán, nghiên cứu tình hình tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn. Đối tượng được các nhà đầu tư quan tâm không chỉ là thông tin trên báo cáo tài chính mà còn là những vấn đề được trình bày trong báo cáo của kiểm toán viên. Đối với thị trường thế giới, điều này không còn là điều mới mẻ. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của thị trường, yêu cầu về tính minh bạch của thông tin ngày càng cao, do đó báo cáo tài chính cũng phải thay đổi để có thể đáp ứng điều này một cách tốt hơn.

Trong năm qua, Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB) công bố chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế số 16 – Chuẩn mực kế toán thuê tài sản (IFRS16) mới sẽ thay thế Chuẩn mực kế toán quốc tế số 17 hiện hành – Các hướng dẫn thuê tài sản. Những yêu cầu của IFRS16 mới loại bỏ gần như tất cả việc “kế toán ngoài bảng cân đối kế toán’ của bên đi thuê và điều này sẽ là một trong những tiến bộ lớn nhất đối với các chuẩn mực kế toán trong thập kỷ qua.

Ai sẽ bị ảnh hưởng Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế số IFRS 16?

PwC đã tiến hành một nghiên cứu vốn thuê toàn cầu để đánh giá tác động của Chuẩn mực thuê tài sản mới trên các lĩnh vực báo cáo nợ, đòn bẩy, khả năng thanh toán, và lợi nhuận trước lãi vay, thuế, khâu hao (EBITDA) cho một mẫu của hơn 3.000 tổ chức niêm yết lập và trình bày báo cáo theo Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế hoạt động ở nhiều ngành và các nước khác nhau. Nghiên cứu đã chỉ ra một số ngành sẽ bị ảnh hưởng đặc biệt bởi Chuẩn mực mới trên các thước đo chính về đòn bẩy tài chính và EBITDA.

Những nghiên cứu trên đây cho thấy một thực tế là những ngành có sử dụng nhiều thuê hoạt động sẽ bị ảnh hưởng nhất – như ngành bán lẻ với nợ trung bình sẽ tăng 98% và EBITDA 41%.

Cũng nên lưu ý rằng kế toán bên cho thuê sẽ không thay đổi nhiều theo IFRS16 mới. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Chuẩn mực mới này không có liên quan tới bên cho thuê và họ sẽ cần phải xem xét cách Chuẩn mực này sẽ tác động đến khách hàng của họ và khả năng đàm phán thương mại của họ với bên thuê.

Các công ty sẽ chịu ảnh hưởng bởi Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế số IFRS 16 mới như thế nào?

Với bên đi thuê, IFRS16 mới sẽ tác động trên một số lĩnh vực chính:

Các khoản nợ thuê hoạt động trong tương lai sẽ được ghi nhận trên “bảng cân đối kế toán” làm tăng đòn bẩy tài chính. Những khoản nợ mới được bù đắp chủ yếu bởi “quyền sử dụng” tài sản mới và ảnh hưởng tổng thể sẽ được phản ánh trên bảng cân đối kế toán;

Chi phí thuê sẽ được thay thế bởi khấu hao và chi phí lãi vay trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Điều này có thể ảnh hưởng tới chi phí trích trước và thay đổi cấu trúc của chi phí trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh với lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao (EBITDA) tăng;

Các tác động trên cũng sẽ ảnh hưởng tới các thước đo và chỉ số quan trọng. Trong một số trường hợp các thước đo chính được giám sát bởi bên cho vay có thể bị ảnh hưởng hoặc thậm chí bị vi phạm do yêu cầu của IFRS 16;

Tuy nhiên, những ảnh hưởng của Chuẩn mực mới này vượt ra ngoài báo cáo tài chính của một công ty. Các doanh nghiệp cũng cần phải đảm bảo họ có các hệ thống và các quy trình có thể xác định tất cả các hợp đồng thuê tài sản và tất cả các thông tin có liên quan cho việc kế toán trên cơ sở IFRS 16 mới – trong vấn đề này các yêu cầu của IFRS16 sẽ trở nên khó khăn hơn.

Các công ty nên bắt đầu suy nghĩ về Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế số IFRS 16 mới từ khi nào?

Các công ty sẽ không bắt buộc phải áp dụng IFRS 16 cho đến năm 2019 nhưng nhiều công ty đã sẵn sang nỗ lực để chuẩn bị cho việc áp dụng chuẩn mực mới này vì những lý do sau đây:

Chuẩn bị các hệ thống và quy trình – Đối với các nhóm có số lượng lớn hợp đồng thuê tài sản có thể có những ảnh hưởng lớn về hệ thống và quy trình cần được chuẩn bị để sẵn sàng cho các yêu cầu của IFRS16;

Quản lý thông tin với bên liên quan – Tìm hiểu và thông báo với các bên liên quan (ví dụ quản lý cấp cao, các cổ đông và những người cho vay) về ảnh hưởng của IFRS16 mới đối với báo cáo tài chính sẽ rất quan trọng để đảm bảo các thông tin chính có thể được quản lý một cách thích hợp;

Tham gia vào các hợp đồng mới – với sự hiểu biết về ảnh hưởng của IFRS 16 có thể tránh việc vô tình tham gia một hợp đồng với doanh nghiệp mà việc tham gia này sẽ có hậu quả bất lợi kế toán. Mặc dù kế toán không cần thiết phải điều chỉnh các thoả thuận thương mại nhưng có thể cấu trúc các thỏa thuận mới theo một cách thực tế giảm thiểu tác động của IFRS 16.

Các công ty nên làm gì để đáp ứng các Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế số IFRS 16?

Chúng tôi dự đoán rằng các bên liên quan trong và ngoài đơn vị sẽ muốn hiểu rõ tác động của Chuẩn mực thuê tài sản trước ngày có hiệu lực vào năm 2019. Một số nội dung được quan tâm, bao gồm:

Hiểu được tác động tài chính của IFRS 16 đối với báo cáo tài chính và các thước đo chính của công ty;

Đánh giá kịp thời về các vấn đề liên quan đến cơ cấu và các bên liên quan bị ảnh hưởng bởi việc thay đổi các chỉ số và thước đo tài chính để giúp doanh nghiệp chủ động nếu cần thiết và thoả thuận với các bên liên quan;

Các doanh nghiệp cần kiểm tra xem IFRS 16 sẽ tác động đến cơ cấu tài chính trong hiện tại tương lai của mình để tránh những bất lợi và khó khăn trong các cuộc đàm phán với bên cho vay.

Đánh giá liệu hệ thống và quy trình hiện tại có “phù hợp cho mục đích” của IFRS 16 chưa;

Bắt đầu phân loại danh mục thuê tài sản hiện tại và xác định những khoảng trống về dữ liệu thuê tài sản. Trường hợp Công ty có một khối lượng lớn các hợp đồng thuê tài sản có thể là một trong thử nghiệm để chuẩn bị cho việc sử dụng IFRS 16.

Tóm lại, đối với nhiều ngành nghề và các công ty, IFRS 16 sẽ là một thay đổi lớn. Trường hợp công ty có một lượng lớn hợp đồng thuê tài sản, việc triển áp dụng Chuẩn mực mới này sẽ phức tạp và mất nhiều thời gian – chúng tôi mong đợi các công ty cần có kế hoạch và chuẩn bị cho phù hợp.

Có thể bạn quan tâm: khóa học ifrs