Mùa Báo cáo tài chính và những lưu ý cho người đầu tư chứng khoán

Căn cứ theo Điều 32 Luật Kế toán 2015, doanh nghiệp phải công khai các Bảng Báo cáo tài chính (BCTC) năm hoặc quý trong khoảng thời gian quy định. Từ đây tạo nên các mùa báo cáo tài chính làm lay chuyển mạnh thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia đánh giá, việc đầu tư chỉ dựa vào kết quả lợi nhuận là không khả thi mà cần phải lưu ý đến nhiều yếu tố khác.

Mùa Báo cáo tài chính là gì?

Mùa báo cáo tài chính là một khoảng thời gian diễn ra vào mỗi quý, thường kéo dài vài tuần, khi rất nhiều các công ty đại chúng công bố kết quả tài chính mới nhất của mình. Tương ứng với mỗi quý, mùa BCTC sẽ có thời hạn như sau: Kỳ Quý 1 (BCTC được quyết toán vào tháng 4 và mùa BCTC kéo dài trong khoảng tháng 4-5); Kỳ Quý 2 (BCTC được quyết toán vào tháng 7 và mùa BCTC sẽ kéo dài trong khoảng tháng 7-8); Kỳ Quý 3 (BCTC được quyết toán vào tháng 10 và mùa BCTC sẽ kéo dài trong khoảng tháng 10-11); Kỳ Quý 4 (BCTC được quyết toán vào tháng 1 năm liền kề và mùa BCTC sẽ kéo dài trong khoảng tháng 1-2 của năm liền kề).

Thông tin trong mùa Báo cáo tài chính mang lại giá trị rất lớn cho những người tham gia thị trường, đặc biệt là những người đang có kế hoạch khảo sát hoặc theo dõi những doanh nghiệp khác trên thị trường. Điển hình là sau khi thông tin lãi Quý II năm tài chính 2019-2020 được công bố cao gấp 3,7 lần cùng kỳ, thị giá HSG của Tôn Hoa Sen đã tăng 21%.

Vì vậy, những thông tin công bố từ các cổ phiếu đứng đầu có thể sẽ quyết định nên xu hướng của thị trường chứng khoán cho đến Quý tiếp theo. Các nhà đầu tư sẽ phải theo dõi và đánh giá kỹ lưỡng những chỉ số này để đưa ra quyết định chính xác.

Lưu ý mùa Báo cáo tài chính trong Thị trường chứng khoán

                  1. Xác định kiểu đầu tư

Để đầu tư vào Thị trường chứng khoán một cách hiệu quả, nhà đầu tư cần xác định lợi nhuận mong muốn đạt được là trong ngắn hạn hay dài hạn. 

Đầu tư ngắn hạn tuy có thể mang lại lợi nhuận nhanh chóng nhưng tìm ẩn rất nhiều nguy cơ mất trắng. Nguyên nhân có thể là do góc nhìn thiếu tính bao quát và phụ thuộc vào các sự kiện trong mùa báo cáo tài chính quá nhiều. 

Nếu lựa chọn kiểu đầu tư dài hạn, các nhà đầu tư sẽ phải quan sát nhiều hơn về kết quả lợi nhuận từ mùa Báo cáo tài chính như lợi nhuận thực sự đến từ loại báo cáo tài chính nào, được ghi nhận ra sao. Theo một số nguyên nhân, phần lợi nhuận được ghi chép trong BCTC có thể sẽ không phải là lợi nhuận thực tế của doanh nghiệp hoặc phần lợi nhuận đó sẽ không có tính bền vững.

                  2. Hiểu về xu hướng suy giảm lợi nhuận

Sự tăng giảm lợi nhuận trong ngắn hạn của một đơn vị kế toán không thể hiện được tính tịnh tiến của xu hướng đó. 

Ông Dương Hoàng Linh, Trưởng phòng phân tích Công ty Chứng khoán Sacombank (SBS), cho rằng luôn có sự dịch chuyển dòng tiền ngắn hạn trong mỗi kỳ công bố kết quả kinh doanh. Tuy nhiên, việc chọn lựa các doanh nghiệp dựa trên kết quả kinh doanh, phân tích cơ bản chỉ thực sự phù hợp với đầu tư tầm nhìn trung và dài hạn. (Theo tapchitaichinh)

Điều này xuất hiện có thể là do sự luân chuyển liên tục của mối quan hệ cung cầu. Mà theo đó, trong một giai đoạn ngắn khi lượng cung vượt quá lượng cầu thì lợi nhuận sẽ giảm sút cho đến khi lượng cung và cầu được cân bằng trở lại. Như vậy, đối với những doanh nghiệp đang trong giai đoạn phát đạt thì có thể trong giai đoạn sắp tới họ sẽ phải gặp phải một chút suy giảm lợi nhuận ngắn hạn. Ngược lại, một số đơn vị đang trong tình trạng thua lỗ dài hạn có thể khó mà lội ngược dòng chỉ với một nhịp hồi phục ngắn.

Đặc biệt, đối với những ông lớn trong Thị trường chứng khoán, việc suy giảm lợi nhuận có thể mang tới một dự đoán về suy thoái kinh tế. Thế nhưng trong đa số các trường hợp, quá trình suy giảm lợi nhuận và suy thoái kinh tế của các doanh nghiệp này không trùng nhau, nên để dự đoán tốt xu hướng trong tương lai cần có một cái nhìn dài hạn hơn.

                  3. Nhạy bén với ảnh hưởng từ những sự kiện không liên quan

Đầu tư chứng khoán là loại hình sinh lời dựa trên đánh giá hoạt động kinh doanh của một công ty khác. Do đó, một số sự kiện ngoài luồng kinh doanh của các công ty dù có thể làm suy giảm lợi nhuận của công ty trong một khoảng thời gian ngắn nhưng điều này lại khó ảnh hưởng đến năng lực kinh doanh một cách lâu dài.

                  4. Cắt vốn chịu lỗ

Đây là cách thức mà nhà đầu tư sẽ làm khi họ đánh giá là chứng khoán không có khả năng tăng trưởng trở lại. Việc cắt vốn sẽ giúp đảm bảo tối thiểu tổn thất mà nhà đầu tư sẽ gặp phải. Việc này sẽ rất thường gặp ở những nhà đầu tư ngắn hạn, đặc biệt là những nhà đầu tư mới vì một chút suy giảm nhẹ cũng làm họ hoảng loạn. Do đó, để tối ưu được giá trị của phương pháp cắt vốn chịu lỗ thì người làm đầu tư sẽ phải đánh giá nhiều góc độ và tối đa hóa được những lợi nhuận cuối cùng mà cổ phiếu có thể mang lại.

                  5. Nắm vững tính minh bạch của các Báo cáo tài chính

Trong những năm gần đây, các đơn vị kế toán Việt Nam không chỉ phải đối đầu với sự suy giảm kinh tế nặng nề từ đợt dịch COVID-19 mà còn phải làm quen với các chuẩn mực Báo cáo tài chính kiểu mới. Vì vậy, một số doanh nghiệp đã có những điều chỉnh trực tiếp vào Báo cáo tài chính để tạo ra những kết quả mà mình mong muốn. Rất nhiều cuộc rà soát lại đã được diễn ra. Điều này cho thấy tính minh bạch của các Báo cáo tài chính đã dần bị suy giảm, những quyết định phụ thuộc quá nhiều vào Báo cáo tài chính sẽ không còn chính xác. 

Kết luận

Mùa Báo cáo tài chính mang lại một lượng lớn thông tin cho các nhà đầu tư để đưa ra quyết định. Tuy nhiên, những số liệu đó cũng rất dễ làm cho các nhà đầu tư F0 mắc sai lầm. Cần tìm hiểu các công cụ phân tích phù hợp hoặc tìm đến các doanh nghiệp tư vấn chuyên nghiệp để giảm thiểu rủi ro đầu tư của bạn.

Có đôi lúc việc tham khảo sách báo hoặc nhờ vào một bên thứ ba sẽ không hoàn toàn hiệu quả. Bạn có thể cân nhắc việc tự cập nhật và nâng cao kiến thức cho bản thân thông qua các khóa học chuyên sâu, hoặc tốt hơn hết là chương trình học các chứng chỉ nghề nghiệp quốc tế có liên quan để vừa tích lũy vốn kiến thức cần thiết, vừa “nâng hạng” bản thân trong thị trường lao động đầy cạnh tranh.